Tsunami Nedir? Nasıl Oluşur ve Hangi Ülkelerde Görülür

Tsunami, Japonca kelime olduğundan Türkçe karşılığı “Liman Dalgası”dır. Tsunami denizde oluşan can ve mal kaybına yol açan doğal afettir. Tsunami oluştuktan sonra yakındaki yerleşim birimlerine zarar verir. Etkilediği bölgelerde can ve mal kaybına sebebiyet verir. Ülke ekonomisini olumsuz etkilediği gibi bölgede birçok işyeri faaliyetlerini durdurmak zorunda kalır.

Endonezya, Japonya, Şişi ve daha birçok ülke tsunamiyi yakından tanıyor. Tsunami felaketinden sonra binlerce can kaybedilmiş, çevresel felaketlere yol açmıştır. Denizi derinliklerinde gerçekleşen volkanik patlamalar, depremler, tabakaların hareket etmesi sonucunda titreşimler oluşur. Her titreşim okyanusta seri dalgalar yaratır. Tsunami dalgaları kıyılara ulaşarak yapıları, araçları, canlıları yok eder. Durulduğunda geride enkaz bırakır.

Tsunami olayı daha çok okyanusa kıyı olan yerlerde görülür. Tsunamilerin %80’i okyanuslarda gerçekleşir. Denizlerin derinliklerinde meydana gelen hareketlenmeler titreşimler oluşturarak dalgalar yaratır. Dalgaların boyu okyanuslarda 30 metreyi bulabiliyor.

Tsunami Nasıl Oluşur

Tsunami tarih boyunca birçok kez kıyıları vurarak can ve mal kaybına sebebiyet vermiştir. En çok okyanusa kıyı olan ülkeler etkilenmektedir. Denizlerde devasa boyutlarda tsunamiler oluşmuyor. Kimi zaman kıyılarda kilometreler boyunca içeriye kadar etki edebiliyor. Okyanus tabanında oluşan deprem, sarsıntı, volkanik patlamalar, tabakaların hareketi sonucunda seri dalgalar oluşumunu tetikliyor. Bu dalgalar açık denizlerde saatte 800 kilometre hızla ilerler. Hızı azalan dalga en yüksek seviyesine ulaşır. Kıyılarda deniz seviyesi azaldığından dolayı dalgaların boyu çok daha yükselir. Dalganın boyu 30 metreye kadar ulaşabilir.

Tsunamiden Nasıl Korunulur

Tsunami doğal afetler arasında en yıkıcılardan bir tanesi. Korunması bilinmediğinde can ve mal kaybına yol açabiliyor. Okyanusa kıyı olan bölgelerde tsunami olayları sıkla yaşanmaktadır. Geçtiğimiz yıllarda Endonezya’da tsunamiden dolayı hayatını kaybetmiştir. 2018 yılının sonlarına doğru ikinci bir tsunami olayından dolayı yüzlerce kişi hayatını kaybetmiştir. Okyanusa kıyı olması tsunami tehlikesine davetiye çıkartıyor. Yerin altına gerçekleşen olaylar kendini tekrar ederek deniz dalgalarını oluşturuyor.

• Daha önce tsunami yaşanmış okyanusa kıyı olan bölgelerde yerleşim yerlerinde kalınmamalı.
• Küçük bir deprem dahi tsunami olayını tetikleyebileceğinden sağlam yapılar tercih edilmeli.
• Denize kıyı olan yerlerde yüksek yamaç dağlık yerler varsa oralara gidilmelidir.
• Tsunami dalgası birçok dalgadan oluşur, ilk dalga geldiğinde tedbirleri bırakmayın.
• Tsunami olayı gelmeden önce deniz suyu çekilir veya bir miktar yükselir. Tsunami veya kasırga gibi doğal afetlerin habercisidir. Arkasından gelebilecek tsunami olayları sıklıkla görülür. Denizden uzak güvenlik alanlara gidilmelidir.

Tsunami Nerelerde Görülür

Tsunamiler daha çok okyanusa kıyı bölgelerde görülür. En çok Pasifik Okyanusun da görülen doğal afettir. Depremlerin birçoğu Pasifik Okyanusun da yaşandığından tsunamiler %80’i burada görülür. Pasifik Deprem kuşağı vardır. Oluşan depremler dalga serilerini oluşturur. Batı Amerika kıyısı, Japonya, Hindistan kıyıları, Endonezya, Pasifik Okyanus’a kıyı olan bölgeler tehlike altındadır. Depremler beraberinde tsunamileri getirmektedir.

Tsunaminin Oluşumu Bilgilendirici Video

Okyanus tabakasının hareketi sonucunda kıyılardan su çekilerek gerileme meydana gelir. Bir müddet sonra dalgalar yüksek ve şiddetli olarak kıyıya vurur.